BODY ART

 

Το τατουάζ θεωρούνταν μέχρι χθες, σαν underground συνήθεια, υποκουλτούρα του δρόμου που απευθυνόταν στους περιθωριακούς. Σήμερα είναι πλέον ένα φαινόμενο της κοινωνίας μας.

Και όμως, η πρακτική του τατουάζ υπάρχει εδώ και πάνω από 5.000 χρόνια.

Απόδειξη: Ο Ötzi, ο «άνθρωπος των πάγων» ή καλύτερα θα έπρεπε να πω ο «άνθρωπος με τα τατουάζ» ο οποίος έζησε την λεγόμενη εποχή των πάγων και είναι η παλιότερη μούμια που έχει βρεθεί με τατουάζ στο σώμα. Βρέθηκε το 1991 σε μία κορυφή των Άλπεων, ανάμεσα από την Ιταλία και την Αυστρία και οι πολύ χαμηλές θερμοκρασίες ήταν αυτές που έκαναν το σώμα του να διατηρηθεί. Επιστήμονες ανέφεραν ότι η τέχνη στο σώμα του με σχέδια και σύμβολα είναι παλιότερη από την τέχνη της ίδιας της γραφής, ενώ αναφέρονται σε πιθανές θεραπευτικές ιδιότητες σαν αιτία ορισμένων από τα τατουάζ του.

Από τα νησιά Σαμόα στις Ρωσικές φυλακές, από το παραδοσιακό ιαπωνικό τατουάζ στα τατουάζ των τεράτων που επιδεικνύονται στα πανηγύρια, πέρα από την αισθητική του διάσταση, παραμένει ένα δεοντολογικό και κοινωνικό στίγμα.

Από τη μία κοινωνία στην άλλη, η λειτουργία του ποικίλει: το pe’a στα νησιά Σαμόα αποτελεί μια υποχρεωτική τελετή μύησης, στη Ταϊλάνδη, το yantra λειτουργεί σαν γούρι, στην Ιαπωνία το irezumi είναι πρωταρχικά ένα εργαλείο τιμωρίας, πριν γίνει διακοσμητικό τον XVII αιώνα και τέλος, να απαγορευτεί.

Τις περισσότερες φορές η κύρια αιτία του τατουάζ ήταν μία σύνδεση με τη θρησκεία ή την κοσμολογία.

Στην Ευρώπη, η θρησκεία απαγορεύει το τατουάζ που θεωρείται παγανιστικό σύμβολο. Στην αρχαία Ρώμη ήταν ίχνος σκλαβιάς, ενώ επιβλήθηκε στους φυγάδες και στις ιερόδουλες με το κώδικα Colbert και πιο πρόσφατα στους εβραίους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Σημαδεύει, την εποχή εκείνη, τον άνθρωπο που κρίνεται ως μη αποδεκτός.

Μπροστά σε αυτές τις πρακτικές τιμωρίας, οι λαοί μετατρέπουν το τατουάζ σε ένα ισχυρό στίγμα της ταυτότητας τους. Οι κρατούμενοι δημιουργούν έναν κώδικα, οι περιθωριακοί λαοί το ασπάζονται. Το τατουάζ γίνεται η τέχνη της σκιάς, σύμβολο ενός αποκλεισμού που επικαρπώνεται, μιας κοινωνικής ανακοπής.

Από το ΧΙΧ αιώνα το τατουάζ παίρνει μια πιο καλλιτεχνική μορφή.

Στην Ιαπωνία, στην Ευρώπη ή την Αμερική, οι επαγγελματίες που ειδικεύονται στο τατουάζ ταξιδεύουν, ανταλλάζουν τις τεχνικές τους, καλλιτεχνίες και οδηγίες. Το τατουάζ γίνεται ποικιλόμορφο και πολυπολιτισμικό.

Η εφεύρεση της μηχανής για τατουάζ από τον Αμερικανό Samuel O’Reilly, το 1891, ανοίγει νέες δυνατότητες στην τέχνη του τατουάζ. Παρόλα αυτά παραμένει μέχρι και τη δεκαετία του 80 μία underground τέχνη, που συνδέεται με ιδιαίτερους κύκλους, ιδιαίτερα δε, με τη μουσική. Η δημόσια εικόνα των Stars συνέφερε στο να καταστήσει δημοφιλείς αυτό που ήταν μέχρι τότε επιφαινόμενο.

Ακολουθώντας το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης, η έκρηξη του τατουάζ επέτρεψε ραγδαία ανάπτυξη του επαγγέλματος.

Το τατουάζ αποτελεί πλέον κοινό τόπο και φτάνουμε στο σημείο να μετράμε στην παραλία τα άτομα χωρίς κανένα τατουάζ! Αλλά η ξαφνική χειραφέτησή του προέρχεται κυρίως από τη θέληση του ανθρώπου να ανακτήσει το ίδιο του το σώμα σε μια ολοένα και πιο ατομική κοινωνία. Η πρακτική του τατουάζ επαναπροσδιορίζεται σαν μία μορφή ατομικής έκφρασης και όχι σαν μία κοινωνική περιθωριοποίηση.

Από λαϊκή τέχνη, το τατουάζ οδεύει τώρα να χαρακτηριστεί ως Μεγάλη Τέχνη, με αφιερώματα σε μουσεία και εκθέσεις τέχνης. Το επάγγελμα βλέπει από το 2000 την εισαγωγή καλλιτεχνών από άλλους χώρους να διεισδύουν στο χώρο του τατουάζ, γραφίστες και καλλιτέχνες, όπως ο Yann Black.

Όπως και η Τέχνη, το τατουάζ έχει πλέον και τη δικιά του καλλιτεχνική έκφραση.